Stopnie kompresji

Kompresoterapia, nazywana również terapią uciskową, jest jedną z najstarszych i najpowszechniejszych metod leczenia żylaków i innych chorób układu żylnego. Wykorzystuje się do niej tzw. wyroby uciskowe: podkolanówki, pończochy i rajstopy przeciwżylakowe.

Podstawowym warunkiem skuteczności kompresoterapii jest ich odpowiednie dopasowanie. Nie bez znaczenia jest również optymalny wybór stopnia kompresji i rozmiaru, gdyż wówczas mamy gwarancję skuteczności podjętego leczenia.

Czym jest kompresoterapia?

Kompresjoterapia (terapia uciskowa) to nieinwazyjna metoda lecznicza wykorzystywana zarówno do leczenia, jak i profilaktyki chorób układu żylnego. Bazuje ona na bandażowaniu i wykorzystywaniu specjalnych wyrobów uciskowych (podkolanówek, pończoch, rajstop przeciwżylakowych). Podstawowym elementem warunkującym ich skuteczność jest odpowiednie dopasowanie rozmiaru.

Ważny jest także stopień kompresji – siła, z jaką wyroby uciskają kończyny, a tym samym – wspomagają krążenie krwi.

Wyróżnia się dwie klasyfikacje stopnia kompresji RAL (niemiecka) i Asqual (francuska). W pierwszej z nich wyodrębnia się cztery stopnie ucisku:

• I stopień kompresji: 18-21 mm Hg.
• II stopień kompresji: 23-32 mm Hg.
• III stopień kompresji: 35-45 mm Hg.
• IV stopień kompresji: >60 mm Hg.

W drugiej klasyfikacji –Asqual– wyróżnia się głównie trzy stopnie kompresji.

• 1 stopień kompresji: 10-15 mm Hg.
• 2 stopień kompresji: 15-20 mm Hg.
• 3 stopień kompresji: 20-36 mm Hg

I stopień kompresji (18-21 mm Hg) RAL lub 2 stopień kompresji (15 -20 mm Hg) ASQUAL

Wybór stopnia kompresji powinien być podyktowany poziomem zaawansowania zmian chorobowych i oceną ryzyka ich wystąpienia. Pierwszy stopień (15-20 mm Hg) wywołuje lekko odczuwalny ucisk. Podkolanówki, pończochy, rajstopy i inne wyroby oznaczone I stopniem ucisku można stosować zarówno przy występowaniu zmian chorobowych, jak i w ramach profilaktyki przeciwżylakowej. Podstawowe wskazania do stosowania wyrobów kompresyjnych I stopnia to:

• uczucie ciężkości i zmęczenia nóg,
• żylaki bez towarzyszących obrzęków kończyn dolnych,
• I trymestr ciąży,
• długie podróże (powyżej 5 h),
• lot samolotem,
• praca stojąca lub siedząca,
• teleangiektazje (tzw. pajączki).

II stopień kompresji (20-36 mm Hg) RAL lub 3 stopień kompresji (20-36 mmHg) ASQUAL

Wyroby uciskowe oznaczone II stopniem ucisku wywołują mocniejszy efekt uciskowy. Różnią się one od wyrobów I/2 stopnia kompresji przede wszystkim działaniem – nieco większy ucisk nie tylko zapobiega powstawaniu zmian, ale również sprawia, że widoczne żylaki i tzw. pajączki nie rozprzestrzeniają się na całą powierzchnię kończyn dolnych. Wyroby uciskowe o II/3 stopniu kompresji należy stosować w przypadku:

• żylaków w ciąży (II i III trymestr),
• zakrzepicy żył powierzchownych,
• obrzęków pourazowych,
• obrzęków pooperacyjnych,
• owrzodzeń żylnych goleni,
• profilaktyki zakrzepicy żylnej,
• po skleroterapii żylaków,

III stopień kompresji (35-42 mm Hg)

Podkolanówki, rajstopy, pończochy i inne wyroby uciskowe oznaczone III stopniem kompresji wywołują głęboki ucisk powierzchowny, który jest mocno wyczuwalny. Przeznaczone są one w głównej mierze dla osób ze zmianami chorobowymi. Podstawowe wskazania do stosowania wyrobów o III stopniu kompresji to:

• bardzo duże obrzęki na nogach,
• przewlekła niewydolność żylna,
• obrzęk limfatyczny,
• owrzodzenia żylne goleni,
• rozwinięty zespół pozakrzepowy.

Przeciwwskazania do stosowania wyrobów uciskowych

Stosowanie wyrobów uciskowych niesie ze sobą wiele zalet – poprawia ukrwienie kończyn dolnych i zapobiega rozwojowi chorób układu żylnego. Jednakże wyroby te nie są przeznaczone dla wszystkich.

Nie powinny ich stosować osoby z miażdżycą, zrostowym zapaleniem tętnic kończyn dolnych, angiopatią cukrzycową i innymi chorobami, którym towarzyszy niedokrwienie nóg. Kompresjoterapia nie jest również przeznaczona dla osób ze stanami zapalnymi skóry, tkanki podskórnej i mięśni.

Nierekomendowanym rozwiązaniem jest stosowanie wyrobów uciskowych również przy nadwrażliwości na któryś z ich składników.

Bibliografia:

1. Jawień A., Szewczyk M.T., Kompresjoterapia. Poznań 2009.
2. Dymarek R., Rosińczuk-Tonderys J., Ptaszkowski K., et.al., Kompresjoterapia w profilaktyce zakrzepicy żył głębokich u pacjentów po udarze mózgu – przegląd dowodów naukowych, Wiadomości Lekarskie. 2015; 68: 51–57.