Parestezje – co może oznaczać częste mrowienie kończyn?

Parestezje, czyli potocznie mrowienie, to z pozoru błaha dolegliwość, która przez wielu bywa lekceważona. Tymczasem, choć niebolesna, jest dla pacjentów mocno uciążliwa i co istotne – może być symptomem poważnych, przewlekłych chorób, zwłaszcza kiedy pojawia się często. Jakie kłopoty zdrowotne mogą zwiastować parestezje kończyn i jak im przeciwdziałać?

Czym jest parestezja i jak się objawia?

Parestezja to medyczne określenie tzw. mrowienia często odczuwanego również jako drętwienie kończyn. Zjawisko to może dotyczyć zarówno kończyn dolnych, jak i górnych – w takiej formie pojawia się najczęściej. Jednak parestezje tak naprawdę mogą dotyczyć każdej części ciała.

Mianem tym w języku medycznym określa się niewłaściwe odczuwanie przez pacjenta bodźców zewnętrznych, do których dochodzi na skutek zaburzeń w obrębie obwodowego układu nerwowego (polineuropatii).

W rezultacie u pacjenta z różną częstotliwością mogą pojawiać się samoistnie występujące tzw. wrażenia czuciowe. Mogą one przybierać postać wcześniej wspomnianego mrowienia i drętwienia, a także kłucia i pieczenia.

Objawem charakterystycznym dla parestezji jest odczuwanie w okolicy uszkodzonego nerwu wyraźnej zmiany temperatury skóry – ciepła lub zimna.

Zdarza się też, że u pacjenta pojawiają się symptomy dodatkowe, takie jak ogólne osłabienie, chwilowy paraliż, zaburzenia wzroku oraz mowy, a także chwilowa utrata kontroli nad kończynami górnymi lub dolnymi w zależności od miejsca lokalizacji parestezji, objawiająca się na przykład jako brak czucia w palcu, a nawet w całej dłoni lub stopie.

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z wymienionych objawów należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Warto pamiętać, że choć sporadycznie zdarzające się mrowienie w palcach lub drętwienie łydek nie zawsze musi być powodem do niepokoju, a jedynie rezultatem długotrwałego utrzymywania ciała w jednej pozycji, często występujące parestezje kończyn mogą sygnalizować poważne kłopoty zdrowotne.

Zazwyczaj pojawiają się nagle. Zdarza się też, że równie szybko samoistnie ustępują. Bywa jednak, że mrowienie w łydkach może być przez pacjenta odczuwane przez dłuższy czas lub często nawracać.

Przyczyny występowania parestezji

Przyczyny mrowienia kończyn mogą być bardzo zróżnicowane. Mrowienie w nodze może być wynikiem zarówno niedoborów niektórych witamin, składników odżywczych (np. wapnia, potasu czy witaminy B12), jak i skutkiem, a jednocześnie również objawem poważnych chorób i schorzeń w obrębie całego organizmu.

Wśród najczęściej występujących wymienia się:

• dyskopatię,
• zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa,
• cukrzycę (zwłaszcza jeśli jest nieprawidłowo leczona),
• uszkodzenia w obrębie obwodowego układu nerwowego, dotyczące poszczególnych nerwów,
• uszkodzenia w obrębie centralnego układu nerwowego,
• stwardnienie rozsiane,
• zaburzenia pracy tarczycy – niedoczynność gruczołu,
• miażdżycę,
• zespół cieśni nadgarstka,
• kamicę nerkową,
• choroby nowotworowe,
• zakażenie półpaścem (zarówno forma aktywna, jak i przebyte leczenie),
• zaburzenia psychosomatyczne, w tym również nerwice (zwłaszcza nerwice lękowe),
• niedotlenienie mózgu,
• wylew,
• migrenowe bóle głowy,
• zatrucie toksynami,
• zażywanie niektórych leków,
• nadużywanie alkoholu.

Drętwienie łydek może także występować u kobiet w okresie ciąży. Wówczas ma ono jednak charakter przejściowy. Różny natomiast może być stopień nasilenia parestezji – od słabego, prawie nieodczuwalnego mrowienia, aż po wyraźne i mocno uciążliwe drętwienie kończyn.

Jak rozpoznać przyczyny mrowienia kończyn?

Drętwienie uda, kolana ręki lub palców nie zawsze oznacza poważne problemy zdrowotne. Zdarza się, że odczucie mrowienia, które pojawia się sporadycznie i szybko ustępuje, jest po prostu wynikiem długotrwałego ucisku któregoś z nerwów znajdujących się w kończynie.

Do tego zjawiska może dochodzić na przykład na skutek utrzymywania przez dłuższy czas ciała w jednej pozycji lub niedoborów niektórych składników odżywczych. Jeżeli jednak mrowienie kończyn pojawia się dość często, wówczas wymaga konsultacji medycznej.

Ze względu na fakt, iż parestezje mogą być symptomem wielu chorób i schorzeń, ustalenie ich jednoznacznej przyczyny często wymaga rozszerzonej diagnostyki. Zazwyczaj opiera się ona na dokładnym wywiadzie klinicznym połączonym z badaniem fizykalnym.

Dodatkowo lekarz może zlecić wykonanie badania elektromiograficznego (EMG) oraz badania elektroneurograficznego (ENG).

Wyniki obydwu dostarczają podstawowych informacji na temat charakteru parestezji w tym stopnia nasilenia, rodzaju oraz zasięgu zmian. Dzięki temu pozwalają określić typ uszkodzeń nerwowych, do jakich doszło u pacjenta.

Niekiedy konieczne może okazać się również przeprowadzenie badania płynu rdzeniowo-mózgowego. Pomocne bywają też badania ultrasonograficzne oraz badania rentgenowskie.

Parestezje – leczenie

Leczenie parestezji przede wszystkim polega na usunięciu głównej przyczyny odpowiedzialnej za występowania mrowienia kończyn.

W zależności od jej charakteru może zatem dotyczyć m.in. wyrównania poziomu cukru we krwi, uzupełnienie niedoborów składników odżywczych, a także przywrócenia prawidłowego funkcjonowania tarczycy.

Niekiedy przy silnie odczuwanych przez pacjenta wrażeniach czuciowych miejscowo stosuje się leczenie objawowe, zalecając różnego rodzaju kremy znieczulające.

W przypadku nawracających parestezji bardzo istotną rolę odgrywa również profilaktyka w dużej mierze oparta na zdrowej, zbilansowanej diecie, dostarczającej wszystkich potrzebnych składników odżywczych.

Bibliografia:

1. Pajdas A. Parestezje. https://www.mp.pl/pacjent/zapytajlekarza/lista/show.html?id=99175. Data dostępu: 12.01.2019.