Kompresjoterapia – co to takiego?

Kompresjoterapia jest jedną z nieinwazyjnych metod wykorzystywaną w leczeniu i profilaktyce chorób przewlekłych, m.in. zakrzepicy żylnej, przewlekłej niewydolności żylnej oraz obrzękach limfatycznych.

Jej istotą jest kontrolowany ucisk o odpowiednim natężeniu, którego źródłem są różnego rodzaju produkty uciskowe – rajstopy, podkolanówki i pończochy oraz bandaże. Co jeszcze wato wiedzieć na temat kompresjoterapii?

Czym jest kompresjoterpia?

Kompresjoterpia zaliczana jest do grupy terapii fizykalnych. Polegają one na wywoływaniu za pomocą specjalnych bandaży oraz odzieży uciskowej śródtkankowego ciśnienia hydrostatycznego poprzez dostarczanie czynników zewnętrznych.

Wzrost ciśnienia, do którego dochodzi na skutek zabiegu, usprawnia proces drenażu limfatycznego, a także przywraca prawidłowe mikrokrążenie. Aby stosowany ucisk był jednak skuteczny, musi być stopniowany w odpowiedni sposób na kolejnych odcinkach kończyny – od stopy aż po pachwinę. Powinien być także powtarzany we właściwych odstępach czasowych.

Kompresjoterpia jest jedną z metod, które wchodzą w skład kompleksowej terapii zapobiegania powstawaniu obrzęków. Bardzo często wykorzystuje się ją u kobiet w okresie ciąży.

Do terapii uciskowej wykorzystuje się zarówno medyczne wyroby uciskowe – rajstopy, pończochy, podkolanówki, jak i specjalne opaski uciskowe wykonane z bandaży elastycznych długo, krótko i średnio rozciągliwych oraz nieelastycznych.

Ucisk o odpowiednim natężeniu może być także wywoływany przez aparaturę. Wówczas mamy do czynienia z tzw. uciskiem pneumatycznym.

Podstawowe zasady terapii uciskowej

Jedną z najważniejszych zasad kompresjoterapii jest stopniowanie ucisku. Zwiększanie nacisku na kończynę za pomocą wybranego produktu zawsze powinno być zwiększane stopniowo. Poza tym bandaż lub inny produkty uciskowy należy zakładać na kończynę wtedy, kiedy jej naczynia nie są nadmiernie wypełnione krwią.

Dlatego najlepiej robić to rano, po długim odpoczynku. Wykorzystując bandaż uciskowy, należy pamiętać, aby nogę owijać nim, rozpoczynając od podstawy palców, kierując się w stronę kolana lub wyżej – pachwiny, rozpoczynając od strony wewnętrznej.

Zalety kompresjoterapii

Terapia uciskowa jest bardzo skuteczną metodą stosowaną w profilaktyce takich chorób jak m.in. zakrzepica żylna. Jej podstawowym zadaniem jest wspomaganie i usprawnianie mechanizmów odpowiedzialnych za utrzymywanie prawidłowego krążenia chłonnego i żylnego.

Poza tym właściwie przeprowadzona ułatwia odpływy chłonne i żylne z kończyny, a także zwiększa przepływ krwi przez żyły wchodzące w skład układu głębokiego. Poza tym w znacznym stopniu zmniejsza też odczuwane przez pacjenta przykre dolegliwości, będące następstwem obrzęków i innych zaburzeń żylnych.

Aby kompresjoterapia była skuteczna, każdy produkt używany do jej przeprowadzenia powinien zostać w sposób indywidualny dopasowany do pacjenta. Mowa tu przede wszystkim o wielkości kończyny i rozmiaru wybranego produktu uciskowego. Dlatego też jego wybór powinien zawsze zostać poprzedzony dokładnym zmierzeniem kończyny w określonych punktach.

Dopiero na podstawie otrzymanych wyników, można prawidłowo dopasować rozmiar produktu uciskowego, a tym samym uzyskać oczekiwany efekt terapeutyczny. Co ważne, pomiarów kończyny pacjenta należy dokonywać w pozycji stojącej na nieobrzękniętej kończynie, najlepiej rano lub ewentualnie o innej porze dnia, ale tylko po dłuższym odpoczynku pacjenta.

Wskazania do przeprowadzenie kompresjoterapii

Zarówno stopień kompresjoterapii, jak i wskazania do niej za każdym razem powinien określać lekarz. Każdy przypadek, ze względu na ogólny stan zdrowia pacjenta, jak i ewentualne związane z nim przeciwwskazania, powinien być rozpatrywany indywidualnie. Istnieje jednak grupa ogólnych wskazań do jej przeprowadzenia. Należą do nich:

• profilaktyka zaburzeń żylnych, w takich sytuacjach jak m.in. : obciążenia genetyczne, praca stojąca lub siedząca, mało ruchu, podróżowanie powyżej 4 godzin w unieruchomieniu lub wymuszonej pozycji, otyłość, stosowanie niektórych leków
• przebyte zabiegi zamykania naczyń np. skleroterapia, laser,
• operacje żylaków
• operacje przebiegające z obrzękiem kończyn dolnych lub górnych
• choroby przebiegające z towarzyszącym obrzękiem, jak np. obrzęk limfatyczny, zakrzepica żył głębokich, żylaki kończyn dolnych, stany po złamaniach czy zwichnięciach
• obrzęki kończyn dolnych w przebiegu ciąży
• unieruchomienie pacjenta

Jak łatwo zauważyć, kompresjoterapia najczęściej wykorzystywana jest jako jedna z metod szeroko rozumianej profilaktyki zakrzepicy żylnej i wszystkich dolegliwości z nią związanych.

Bywa także wykorzystywana pomocniczo w procesie powrotu do zdrowia, po przebytych chorobach i urazach, którym towarzyszą obrzęki kończyn. W tym przypadku jej zastosowanie nie tylko zmniejsza ryzyko powstania zakrzepów, ale też przyspiesza gojenie i usprawnia powrót do pełnej sprawności.

Kompresjoterapia – przeciwwskazania

Terapia uciskowa jest zaliczana do grupy metod małoinwazyjnych. Jej działanie najczęściej wykorzystywane jest w profilaktyce zakrzepicy żylnej, a także jako sposób na zniwelowanie przykrych dla pacjenta dolegliwości w postaci obrzęku kończyn i dyskomfortu z nim związanego.

Właściwie przeprowadzana, z wykorzystaniem odpowiednich produktów uciskowych, pozwala wypracować pozytywne rezultaty w tym zakresie, dlatego też bardzo często jest zalecana przez lekarzy. Choć skuteczna, niestety nie może być stosowana w przypadku każdego pacjenta. Wyraźnymi przeciwwskazaniami do jej wykorzystania są:

• miażdżyca, zarostowe zapalenie tętnic kończyn dolnych
• zaburzenia czucia w przebiegu cukrzycy
• stany zapalne skóry, tkanki podskórnej lub mięśni
• uczulenie na przędzę zawartą w wyrobie kompresyjnym

Bibliografia:

1. Frołow Marzena. Terapia uciskowa. https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/wszystkoozakrzepicy/zakrzepicazylna/56088,terapia-uciskowa. Data dostępu: 13.01.2019.