Czym się kierować w wyborze wyrobów uciskowych?

Produkty uciskowe w postaci rajstop, pończoch, podkolanówek oraz bandaży wykorzystuje się do przeprowadzania tzw. kompresjoterapii, czyli terapii uciskowej, stosowanej profilaktycznie na każdym etapie leczenia choroby żylnej: od profilaktyki, poprzez jedyne możliwe (np.: przy braku zgody pacjenta na leczenie zabiegowe) leczenie wspierające, pozabiegowe lub jako terapia wspierająca leczenie owrzodzeń żylnych goleni. W zakrzepicy żylnej oraz jako metoda wspomagająca jej proces leczenia, łagodzącą uciążliwe dla pacjenta objawy.

Pomimo tego, że w sprzedaży dostępnych jest mnóstwo tego typu materiałów, wybór właściwych dla wielu osób okazuje się być trudnym zadaniem. Jakie cechy powinny posiadać produkty przeznaczone do terapii uciskowej i czym kierować się podczas ich zakupu?

Czym są i do czego służą materiały uciskowe?

Produkty uciskowe w postaci rajstop, pończoch i podkolanówek wykorzystuje się do tzw. terapii uciskowej, stosowanej pomocniczo w leczeniu zakrzepicy żylnej, przewlekłej niewydolności żylnej oraz profilaktyce obu tych chorób.

Na ich zastosowanie bardzo często decydują się też osoby zmagające się z różnego rodzaju obrzękami kończyn dolnych, wywołanymi nie tylko chorobami, ale też urazami i przebytymi zabiegami chirurgicznymi (np. zabieg usunięcia żylaków).

Ich wykorzystywanie zaleca się także kobietom w ciąży oraz pacjentom, u których pojawiają się pierwsze objawy niewydolności żylnej, a więc obrzęki nóg i łydek, uczucie ciężkich nóg oraz żylaki.

Materiały uciskowe są mało inwazyjną metodą walki z wymienionymi dolegliwościami, jak również skutecznym sposobem zapobiegania ich nawrotom oraz ewentualnym powikłaniom. Ich zastosowanie jest proste i – przy przestrzeganiu podstawowych zasad – w pełni bezpieczne.

Do najważniejszych reguł bezpiecznego ich użytkowania bez wątpienia należy zaliczyć odpowiednio dobór, systematyczność w stosowaniu oraz właściwy sposób zakładania.

Rodzaje wyrobów uciskowych

Głównym zadaniem produktów uciskowych, zgodnie z ich nazwą, jest wywieranie nacisku na kończynę, a przez to usprawnianie odpływu krwi z żył dolnych kończyn. Ze względu na stopień owego nacisku dzieli się je na:

• lecznicze,
• profilaktyczne.

Te drugie najczęściej stosuje się u osób szczególnie narażonych na niewydolność żylną głównie ze względu na wykonywaną pracę zawodową, zmuszającą do przebywania przez długi czas w pozycji stojącej, oraz predyspozycje genetyczne.

Ich profilaktyczne zastosowanie bardzo dobrze sprawdza się także w przypadku osób, które spędzają długie godziny w samochodzie lub samolocie. Używanie ich pozwala uniknąć uczucia ciężkich nóg, a także zapobiega powstaniu obrzęków będących skutkiem zmęczenia i długotrwałego przebywania w niewygodnej pozycji.

Każdy z produktów uciskowych wywiera na kończynę bardzo precyzyjnie wyliczony nacisk. Jest to tzw. nacisk kontrolowany.

Najsilniejszy ma miejsce w okolicy kostki, a następnie maleje stopniowo ku górze. Zasadniczo określają go 3 klasy. Klasa IV, w której stopień nacisku jest najsilniejszy, stosowana jest niezwykle rzadko i wymaga wcześniejszego przygotowania pod kątem indywidualnych potrzeb pacjenta.

Jak właściwie dopasować rodzaj produktu uciskowego?

Wybór materiałów uciskowych zawsze powinien odbywać się pod kontrolą lekarską. To terapeuta powinien dopasować stopień ucisku wybranego produktu, jego rodzaj, a także wykluczyć ewentualne przeciwwskazania dotyczącego jego stosowania.

Poza tym do wyboru właściwego materiału uciskowego niezbędny jest także pomiar kończyny w określonych punktach na całej jej długości.

Najlepiej wykonywać go rano, kiedy kończyny są wypoczęte i nieobrzęknięte. Owego pomiaru można dokonać samodzielnie, zgodnie z zalecaniami lekarza, lub też w miarę możliwości skorzystać z fachowej pomocy pracowników sklepów medycznych bądź aptek, w których można zakupić produkty uciskowe.

Postępowanie zgodnie z owymi zasadami sprawi, że wybrane materiały uciskowe nie tylko będą skuteczne w swoim działaniu, ale też pozostaną bezpieczne dla zdrowia pacjenta.

Co wybrać – rajstopy czy podkolanówki?

Najbardziej popularnymi wyrobami uciskowymi bez wątpienia są rajstopy i podkolanówki uciskowe. Które z nich wybrać?

Obydwa rodzaje produktów, jeśli zostaną właściwie dopasowane do potrzeb pacjenta, są bardzo skuteczne, a przy tym proste w stosowaniu. Jednak ze względu na większą wygodę użytkowania pacjenci w porozumieniu z lekarzem częściej wybierają podkolanówki.

Warto mieć tu na uwadze, że w przypadku problemów z obrzękami, a także żylakami powyżej kolana, niezbędne będzie zastosowanie pończoch lub rajstop uciskających nogę na całej wysokości aż do pachwiny. Dlatego też decyzję o wyborze rajstop lub podkolanówek koniecznie powinna poprzedzić rozmowa z lekarzem oraz wykwalifikowanym pracownikiem apteki.

Pamiętając o tym, że zazwyczaj produkty uciskowe stosuje się przez bardzo długi okres czasu, a niekiedy nawet przez całe życie, warto sięgać po wyroby wysokiej jakości, odznaczające się solidnością i wytrzymałością.

Bardzo istotne jest właściwe użytkowanie i konserwacja zgodnie z zaleceniami zawartymi w instrukcji, pozwalające w znacznym stopniu wydłużyć ich żywotność.

Nie można zapominać też o tym, że aby materiały uciskowe rzeczywiście były skuteczne, ich ucisk musi być odpowiedni, a rozmiar adekwatny do obwodu kończyny. Dlatego też zarówno podkolanówki, jaki pończochy i rajstopy muszą być regularnie wymieniane na nowe. Tylko nierozciągnięte i systematycznie noszone będą w stanie przynieść pozytywne rezultaty.

Bibliografia

1. Frołow M., Jak prawidłowo stosować wyroby uciskowe?, https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/wszystkoozakrzepicy/profilaktyka/56224,jak-prawidlowo-stosowac-wyroby-uciskowe, data dostępu: 13.01.2019.