Żylaki nóg w ciąży – wskazania w leczeniu

Żylaki czy inaczej „choroba żylakowa” czyli tak naprawdę pewne stadium rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej, są wśród najczęściej obserwowanych przewlekłych problemów zdrowotnych we współczesnym społeczeństwie. Problem ten dotyczy w przybliżeniu połowy ogólnej liczby kobiet i około jednej trzeciej mężczyzn! Jest dobrze uzmysłowić sobie i przyjąć do wiadomości, że żylaki kończyn dolnych są najczęściej diagnozowane i odnotowywane w krajach Ameryki Północnej oraz Zachodniej Europy wliczając Polskę. Co ciekawe, problemy związane z niewydolnością żylną są mniej częste np. w krajach basenu Morza Śródziemnego czy w Południowej Afryce i jeszcze rzadziej spotykane np. krajach dalekiego wschodu czy w krajach afrykańskich. Istnieje wiele powodów dla których może rozwinąć się choroba zwana przewlekłą niewydolnością żylną, natomiast najczęściej spotykanymi i najlepiej udokumentowanymi przyczynami rozwoju tej choroby są: dziedziczność, zaburzenia hormonalne u kobiet, wpływ grawitacji i związanych z grawitacją ciśnień hydrostatycznych krwi w żyłach oraz siła, sprawność i aktywność mięśni łydek. Zauważmy w jak łatwy i prosty sposób wszystkie spośród tych czterech czynników można odnieść do okresu ciąży i wczesnego macierzyństwa…

Czynniki ryzyka żylaków w ciąży

Żylaki rozpoznawane są u od 20% do 50% kobiet w ciąży i odsetek ten może znacząco wzrosnąć bo aż do 70% jeśli pod uwagę weźmiemy wszystkie rodzaje żylaków w tym również tzw. teleangiektazje żylne, czyli w języku potocznym tzw. „pajączki żylne”, czyli inaczej te leżące tuż pod skórą i przez nie prześwitujące, drobne naczynka żylne o sinoniebieskawym zabarwieniu. Z powyższych statystyk wynika bezspornie, że żylaki są niezwykle częste, wręcz powszechne u kobiet w okresie ciąży.

Kiedy mogą pojawić się żylaki w ciąży?

Zanim spróbujemy wyjaśnić czy możliwe jest zapobieganie rozwojowi żylaków i związanych z nimi dalszych konsekwencji dotyczących układu żylnego w okresie ciąży, wyjaśnijmy po krótce jakie odmienne czy nadzwyczajne procesy biochemiczne i biofizyczne w czasie ciąży powodują tak częste problemy z żyłami w tym właśnie okresie. Otóż wszystkie badania naukowe prowadzone w kierunku poznania przyczyn tak częstego występowania żylaków u kobiet w okresie ciąży i po porodzie wskazują, że fizjologicznie czyli w naturalny sposób podwyższone poziomy hormonów progesteronu i estrogenu mogą mieć niekorzystny, degeneracyjny wpływ na układ żylny. Dzieje się tak dlatego, że progesteron (przypomnijmy hormon żeński wytwarzany przez jajniki w okresie wczesnej ciąży i przez łożysko w późniejszej ciąży) powoduje „hamowanie”, ograniczenie skurczu mięśni gładkich, które stanowią jedną z ważniejszych warstw struktury żył i które stanowią o elastyczności żył. Drugim z powodów są estrogeny, a w szczególności estetrol (czyli estrogen E4 wytwarzany tylko w czasie ciąży), który powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie krzepliwości krwi. Oba te czynniki łącznie prowadzą najczęściej do niewydolności aparatu zastawkowego w żyłach spowodowanego przez zwiększoną objętość krwi w żyłach w związku z ich większą elastycznością, podatnością. Do mechanizmu tego dodaje się bardzo często fakt, że zwiększona objętość i ciężar macicy utrudnia przepływ krwi w bardzo ważnych żyłach okolicy miednicy, które odprowadzają krew z kończyn dolnych powodując tym samym wzrost ciśnienia hydrostatycznego w żyłach nóg właśnie.Mamy więc do czynienia z mechanizmem (tzw. dodatnim sprzężeniem zwrotnym), który powoduje narastanie problemu, samoczynne pogłębianie się, napędzanie się niewydolności żylnej.

Objawy żylaków u kobiet w ciąży

Najczęstszym objawem żylaków czy efektem ich obecności w okresie ciąży i po porodzie – oprócz widocznych czy wyczuwalnych przez skórę nabrzmiałych żył – jest pojawiający się ból często łączący się z nocnymi skurczami łydek, drętwienie nóg, uczucie mrowienia, poczucie ciężkości nóg i pojawiająca się opuchlizna stóp czy okolic kostek i nawet opuchlizna łydek. Generalnie, sposoby leczenia żylaków najczęściej możemy podzielić na trzy główne typy, czyli leczenie chirurgiczne (jest kilka uznanych sposobów leczenia chirurgicznego wliczając to różne procedury małoinwazyjne czyli wewnątrznaczyniowe), leczenie farmakologiczne oraz zachowawcze leczenie niefarmakologiczne (głównie myślimy tu o fizjoterapii) . Ze zrozumiałych względów, w przypadku kobiet w ciąży, z wyboru rozważa się w pierwszej kolejności leczenie niefarmakologiczne. Nade wszystko jednak uzasadnione jest dołożenie w okresie ciąży wszelkich starań nakierowanych na przeciwdziałanie rozwojowi niewydolności żylnej! Czy jest to w ogóle możliwe, żeby zapobiegać pojawieniu się żylaków w trakcie ciąży ?

Zapobieganie żylakom w ciąży

Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta i dotyczy wszystkich kobiet w okresie ciąży i po porodzie : Tak, żylakom można w prosty sposób zapobiegać, eliminując jednocześnie wszystkie negatywne skutki, efekty żylaków, które wprowadzają znaczną dodatkową uciążliwość w postaci bolesności nóg, skurczy łydek, opuchlizny stóp i kostek ale również zapobiegając takim zagrożeniom jak np. zakrzepica….
Wspomnieliśmy już, że głównym „efektem ubocznym” progesteronu i estrogenu jest zmiana właściwości mechanicznych żył, czyli ich sprężystości i podatności. Na skutek oddziaływania ciśnienia krwi płynącej w żyłach wolniej niż normalnie lub niemal stojącej, żyły ulegają odkształceniu tworząc żylaki co powoduje w efekcie spowolnienie przepływu krwi i dalszy wzrost ciśnienia wewnątrz żył, co powoduje jeszcze większe ich odkształcenie itd. itd. Logiczną reakcją „obronną” wydawać by się mogło uniesienie obydwu nóg wysoko (najlepiej w pozycji leżącej unosząc piety powyżej linii klatki piersiowej) ułatwiając w sposób naturalny odpływ krwi z nóg w kierunku do serca. No cóż, nie da się spędzić większości dnia i nocy w tej właśnie pozycji. Czy jest jakieś bardziej racjonalne rozwiązanie ? Otóż tak ! I jest ono zupełnie proste i nadzwyczaj skuteczne ! Takim bardzo skutecznym rozwiązaniem jest zastosowanie medycznej odzieży uciskowej w postaci odpowiednio : podkolanówek, pończoch kompresyjnych lub rajstop uciskowych (tak, tak – również specjalnych rajstop), których zadaniem jest dostarczenie odpowiedniego ucisku do kończyn dolnych. Taki odpowiedni ucisk spowoduje „ściśnięcie” kostek, łydek czy ud w taki sposób, żeby zapobiegać, przeciwdziałać rozpieraniu i odkształcaniu żył przez nadmierne ciśnienie krwi wewnątrz żył. Prawda, że proste? Właściwie dobrane medyczne wyroby uciskowe będą więc zapobiegały zastojowi krwi w żyłach, a więc będą przeciwdziałały rozwojowi niewydolności żylnej, będą zapobiegały rozwijaniu się i powiększaniu się żylaków, zapobiegną wreszcie wszystkim skutkom niewydolności żylnej takim jak ból łydek, uczucie ciężkości, mrowienie, drętwienie czy wreszcie obrzęki stóp, kostek czy łydek. Należy podkreślić, że codzienne stosowanie tego typu garderoby uciskowej nie oznacza dodatkowej uciążliwości czy utrudnień w codziennym życiu kobiety w ciąży. Po pierwsze dlatego, ze medyczna odzież uciskowa charakteryzuje się tym że zapewnia zmienny ucisk, co oznacza, że największe ciśnienie dostarczane przez takie wyroby jest zlokalizowane na poziomie kostek, znacznie mniejsze ciśnienie jest dostarczane do łydek i najmniejsze ciśnienie wyroby takie wywierają na uda czy okolice miednicy bioder i brzucha ! Wszystko po to, żeby zapewnić odpływ krwi z nóg w kierunku do serca nawet w pozycji stojącej. Co więcej, taki specjalnie zaprojektowany zmienny ucisk zapewnia poprawę sprawności działania pompy mięśniowej łydek w trakcie chodzenia. Pamiętamy ? – brak aktywności a tym samym „wyłączenie” mechanizmu wspomagającego serce w tłoczeniu krwi z nóg do serca, jest jednym z czterech najważniejszych czynników prowadzących do rozwoju żylaków kończyn dolnych.

Nie ulega już wątpliwości, że medyczna odzież uciskowa właściwie dobrana pod względem zarówno ucisku jak i rozmiaru jest skuteczna i zalecana w profilaktyce rozwoju niewydolności żylnej i żylaków u kobiet w okresie ciąży i po porodzie. Pozostaje jedynie wyjaśnić, że taka garderoba nie musi być wcale „niewygodna”, uciążliwa, nie estetyczna czy old-school’owa. Można powiedzieć więcej, obecna technologia w dziedzinie wytwarzania medycznej odzieży uciskowej, pozwala na wyprodukowanie bardzo estetycznej, modnej pod względem wzorów i kolorów, garderoby, która na pierwszy rzut oka nie różni się niczym od „normalnych” standardowych, codziennych, nie uciskowych podkolanówek, pończoch czy rajstop. Wystarczy jedynie pamiętać o tym, że takie proste rozwiązanie polegające na codziennym, długotrwałym stosowaniu medycznej odzieży uciskowej skutecznie zapobiega rozwojowi przewlekłej niewydolności żylnej, której jednym z objawów są żylaki kończyn dolnych.

Na zakończenie warto jeszcze dodać, że w świetle najnowszych badań klinicznych opublikowanych w 2018 roku w specjalistycznym czasopiśmie „Phlebology” (Vo.33(3) 163-184), zaobserwowano iż regularne stosowanie pończoch uciskowych ma wpływ także na redukcję uczucia nudności w trakcie ciąży ! Prawda, że warto stosować pończochy uciskowe w trakcie ciąży?

Polecane produkty